بزووتنەوەی ژنان لە كوردستان، بەشێكە لە بزووتنەوە سیاسیی و كۆمەڵایەتییەكان….

دواڕۆژ

بە لەبەرچاوگرتنی گۆڕانكارییە قوڵەكانی كۆمەڵگای كوردستان و، سەرەڕای دەسەڵاتی دژە ژنی كۆماری ئیسلامیی، پێگەی ژن لەم كۆمەڵگایە، چ لە نێو بزووتنەوەی نەتەوەیی دیموكراتیكی كوردستان و چ لە نێو حیزبەكاندا گەیشتۆتە ئاستێكی باڵاتری كۆمەڵایەتیی و سیاسی. لە رێبەندانی ٥٧دا بارودۆخی سیاسیی و كۆمەڵایەتیی ژن بە خێرایی گۆڕانی بەسەردا هات. كۆمەڵە لە كوردستان زیاتر لە هەر رەوتێكی سیاسی دیكە، وەك حیزب و داكۆكیكاری مافەكانی ژنان، ناسرا. پێوەندیگرتنی پۆل پۆلی ژنان بە كۆمەڵەوە، چ لە ڕێكخستنەكانی شار و چ لە خەباتی چەكداریی و لە سەنگەرگرتنی راستەوخۆ بەرامبەر بە داگیركەر، شاهیدی فێمێنیست بوونی كۆمەڵە و ئامادەگیی دەروونیی و سیاسیی ئەندامانی كۆمەڵەیە بەرامبەر بە پرسە فێمێنیستییەكان و خەباتی ژنان بۆ چارەسەركردنی پرسەكانی خۆیان. ئەمە تایبەتمەندییەكی بەرچاو و جێ شانازیی كۆمەڵەیە.

بەشداریی ژنان لە دواڕۆژی ئاڵوگۆڕە سیاسییەكانی رێبەندانی ٥٧ هەتاوییدا و پاشتریش، بەشداریی بەرین و قارەمانانەی ئەم نەوەیە لە بزووتنەوەی ژنان و بەتایبەتی لە ریزەكانی كۆمەڵەدا، روواڵەتێكی زیندوو و پشكێكی بەڕابەریخوازانەتری بە گشت بزوتنەوەكە بەخشی. ژنان لە كوردستان لە مەیدانی ئیعتیرازی سیاسی و خۆپیشاندانە جەماوەرییەكان و سازدانی رێكخستنە پیشەییە نوێیانەكان و دواتریش لە مەیدانی بەرگریی چەكدارییدا، درەوشانەوە و بۆ هەمیشە، لاپەڕەیەكی پڕ لە شانازییان خستە سەر مێژووی ئەم نەتەوەیە.

ئێستاكەش بەشداریی ژنان لە بوارەكانی كۆمەڵایەتیی و سیاسیی و فەرهەنگیی و ئەدەبی و، لە نێو ڕێكخراوە خۆڕسك و سەربەخۆكاندا لە كوردستان، ئەم دیاردەیەی زیاتر دەوڵەمەند كردوە. دەركەوتنی سیمای جۆراوجۆری ئەدەبیی، سیاسی، كۆمەڵایەتیی و زانستیی لە ناو ژنانی كوردستان و ئەگەری حەتمیی پەرەسەندنەكەی لە بارودۆخی ئێستا و داهاتوودا، قورساییەكی زۆرتر دەبەخشێتە پێگەی ژنان لەم كۆمەڵگایەدا.  بوونی نەوەیەك لە ژنانی خەباتكاری كوردستان لە بزاوتی سەراسەریی ژنانی ئێران و هەروەها لە رەهەندگەلی نێودەوڵەتیی، نیشانەی ئەوەیە كە بزووتنەوەی فێمینیستیی و بەڕابەریخوازانە لە كوردستان بەربڵاوتر و بەهێزتر بووە. ئەم بارودۆخە بۆ كۆمەڵە دەرفەتگەلێكی نوێ دەخولقێنێت كە بە توانا و زەرفیەت و متمانە بەخۆبوونێكی پترەوە، پەرە بە هزری مرۆڤیی و پێشكەوتووانە و بەڕابەریخوازانە بدات.

کۆمەڵە بزووتنەوەی ژنان لە كوردستان، بە بەشێك لە بزووتنەوە سیاسیی و كۆمەڵایەتییەكان دەزانێت كە لەم دەورەیەدا ئیمكانی گەشە و باڵاكردنی زۆرتری پەیدا كردوە. ئێمە بە تەواوی پشتگیری لەم بزووتنەوەیە دەكەین و، گەشەكردنی بزووتنەوەی ژنان نیشانەیەكە لە دروستبوونی سیاسەت و ئاراستەی كۆمەڵە لە ئاڵوگۆڕەكانی ساڵی ٥٧ و دواتریش لە كوردستاندا. بە خۆشییەوە ئەم فەرهەنگە لە كوردستان رۆژ بە رۆژ روو لە پەرەسەندنە. ژنان تا دێ بوارگەلی كۆمەڵایەتی، سیاسی و زانستیی نوێ داگیر دەكەن و لە نێو حیزبەكاندا و لە ڕابەری سیاسیدا شوێن و پێگەیەكی باشتر دەستەبەر دەكەن. زیاتر لە دوو دەیە خۆڕاگریی ژنانی خەباتكار و چەپ و سوسیالیستیی كوردستان لە زیندانەكان كە بەشی هەرە زۆریان لە ریزەكانی كۆمەڵەدا خەباتیان كرد، چ لە رێكخستنی نهێنی و چ لە ریزەكانی پێشمەرگەی كۆمەڵەدا، شانازییەكە كە لە ئاسمانی بزووتنەوەی ئێستای ژنان لە كوردستاندا، دەدرەوشێتەوە.

شۆرشی « ژن، ژیان، ئازادی »کە ژنان تێدا ڕەچەشکێن و ستووکانی شۆڕشەکەیان بەدەستەوە بوو لە مەودایەکی زۆر کەمدا بوو بە شۆرشێکی کۆمەڵایەتی گشت گیر. لەم شۆڕشەدا ژنان بە پاڵپشتی پیاوانی ئازادیخواز لە کوردستان و پشت ئەستوور بوون بە رەوتی چەپ لە کوردستان، بڵێسەی شۆرشێک لێدەدەن کە خوازیاری گۆڕانی بنەڕەتی لەناو کۆمەڵگاو روخانی دەسەڵاتێکن کە ژیانی بۆ ئەوان کردۆتە دۆزەخێکی گەورە.خەڵکی کوردستان بە تایبەتی ژنان لەم شۆڕشەدا بە کردەوە چوونە قۆناغێکی نوێ لە خەبات لەدژی کۆماری ئیسلامیی بۆ بەدیهێنانی داواکارییەکانیان.لەم شۆڕشەدا ژنان پێشەنگ بوون.  ئازادی و یەکسانی بوو بە داخوازی سەرەکی بزووتنەوەکە. دروشمی « ژن، ژیان، ئازادی »، لە شەقامەکانی کوردستانەوە توانایەکی وەها شۆڕشگێڕانە وجوڵێنەری وەدەست خست کەبوو بە وێردی سەر زاری هەموو ژنان و پیاوانی ئازادیخوازلە جیهاندا و بە کردەوە یەکڕیزی و هاوسۆزێکی مەزن و گەورەی بەدوای خۆێدا ڕاکێش کرد. ئەم شۆڕشە بێدەنگییەکانی شکاند و هاواری پەنگ خواردی دەیان ساڵەی خۆی لەژێر ناوی بژی « ژن، ژیان، ئازادی » و « مەرگ بۆ دیکتاتۆر »،هاوار کرد.

زانكۆكان و خوێندكاران كه‌ ماوه‌ی ساڵانێک بوو بێده‌نگ بوون، به‌ گڕ و تینێکی زیاترەوە بەم خەباتە پەیوەست بوون‌. حیجابەکان لابران و سووتێندران، شەڕی  ژنان و گەنجان لەگەڵ هێزە چەکدارەکانی حکومەت بووە ڕاستی ناو شەقامم . ئەم شۆڕشە تا دەهات گەورەتروو گەورەتر دەبوو. پێوەندی نێوان جەماوەری ناوەوە لەگەڵ ئێرانیانی تاراوگە پتەوترو پتەوتر بوو. جگە لەوەش پشتیوانی ئازادیخوازانی جیهان بۆ ئەم شۆڕشە مژدەی داهاتوویەکی گەشی دەدا. ژنان لەم شۆڕشەدا دەیان هەویست بوێرانە گۆڕانکاری لە ئاستی سیاسی و کۆمەڵایەتیدا پێک بێنن . ڕادیکالیزم و پێشکەوتنخوازی دروشمەکان، ئەم شۆڕشەی جیاوازتر کردبوو. ئەمە گەورەترین  و هۆمێد بەخش ترین بەرخۆدان بوو کە خوازیاری گۆڕانکاری بنەرەتی بوو. دژایەتی تەواوی سیستەمی ئیسلامیی، لەپێناسە سەرەکییەکانی ئەم شۆرشە بوو. خەڵک بوێرانەتر لە جاران خەباتێکی چارەنووس سازیان دژ بە ڕژیم وەرێ خستبوو، هاوسەنگی هێزیان بە قازانجی خۆیان گۆڕی بوو. 

لە ڕستیدا بزووتنەوەی شۆڕشگێڕانەی ژنان کە بە دروشمی « ژن، ژیان، ئازادی»  « نە ڕووسەری، نە تووسەری »، « مەرگ و نەمان بۆ دیکتاتۆر » و بە کردەوەی سەمبۆلیکی وەک لابردنی حیجاب لەسەر شەقام و سووتاندنی هاتە مەیدان، یەکێک لە پایەگرنگەکانی دەسەڵاتی سیاسی و ئایدیۆلۆژیی دەسەڵاتیی ئیسلامیی تێکشکاند. ئەم شۆرشە بە کردەوە بزووتنەوەی ڕزگاریی ژنی نەتەنیا لە کوردستان و ئێران، بەڵکوو لە ئاستی ناوچەکەدا بردە قۆناغێکی نوییە وە. ئەمرۆقورسایی بزووتنەوەی ژنان دەرفەتێکی گونجاوی بۆ هێزەکانی نەیاری کۆماری ئیسلامیی لە کوردستان خوڵقاندوە. ئێمە ئەم خەباتە و ئەم پێشەوە چوونە بە هەوڵی یەکەم ژنان خۆیان و دووهەم بە هەوڵی چاڵاکانی چەپ لە کوردستان پێناسە دەکەین و پێمان وایە ئەمە چەپەکان بوون ڕێرەوی شۆرشی ژنانیان لە کوردوستان هەموار کرد تا ژنان ببنە قورسایی خەبات لە کوردستان.

بزووتنەوەو چاڵاکییەکانی ژنان بۆ رزگاری و گەیشتن بە خواست و ویستەکانیان کۆمەڵێک دەسکەوتو ئەزموونی بە نرخی لە شەقامی کوردستاندا تۆمار کردوە. کەواتە دەتونین بەشەهامەتەوە بڵێن کە لەپال هێزەکانی تری چاڵاک لە گۆرەپانی خەبات لە کوردستان ئەوە هێزە چەپەکانن کە دەبێ ئەم دەسکەوت و ئەزمونانە بپارێزن و لەئەزمونەکانی کەڵک وەرگرن و لە شۆرشی داهاتوودا کەڵکی لێ وەرگرن . شۆرشگێران و رێبەرانی بەئەزموونی خەباتی جەماوەری لەکوردستان دەبێ لە بیری شکلدان و پەرەپێدانی جەمسەرێکی چەپی بەهێز کە هەڵگری بە ئەمەگی ئاڵای شۆرشی ژنان و دەسکەوتەکانی ئەم شۆرشە لە کوردستاندابن و زیاترخۆی بۆ ئامادە کەن.دەبێ شۆرشگێران و ڕێبەرانی ئەم شۆرشە کە لە هەوڵ و خەباتی تا ئێستایان ئەزموونیان بەدەس هێناوە لە دەوەرەی داهاتووشدا دەور بنوێنن و لەدەوری یەک کۆببنەوە و تواناییەکانیان بە شێوازێکی بەرنامە بۆ داندراو، لە هاوئاهەنگی لەگەڵ یەکتردا بخەنە گەڕو لایەنەبەهێزەکانی ئەم شۆرشە بەهێزو بەرەو پێشی بەرن . تا بەم شێوە لایەنی چەپی ئەم شۆرشە بەهێز کەن و هاوسەنگی هێز بە قازانجی بەرەی خۆیان واتا بەرەی شۆرش بگۆرن . ئەوە ئەرکی چەپەکانی کوردستانە تا جاڕێکی ترو بەشێوازێکی ژیرانەتر سوککانی ئەم شۆرشە بەدەستەوە بگرن و ڕێنوێن و ڕێنیشاندەری بن . ژنان و کچانی شۆرشگێری کوردستان لەقۆناغی یەکەمدا ڕۆڵی باشیان گێراو بونە ئاوێنەی باڵا نوێنی شۆڕش و بێ گومان لەقۆناغی ئێستاشدا شەقامی شۆرش چاوی هەرلەوانە و هەر ئەوانیش دەبن کە شان بەشانی پیاوان و دایک و باوکەکان بەرەو شۆرشی داهاتوو هەنگاو بنێن.

کۆمەڵە خۆی بە پشت و پەنای ئەم خەباتە دەزانێ و تا گەیشتن بە ئازادی دەسبەرداری خەباتی ژنان نابێ …