کورد وەک یاریکەری سەرەکی و بێ دەوڵەت

محەمەد حەکیمی
رۆژهەڵاتی ناوەراست یەکێکە لە قەیراناویترین ناوچەکانی جیهان‌و دوای شەڕی یەکەم و دووهەمی جیهانی کۆمەڵێکی زۆر کێشەو گرفت ئەم ناوچەی گرتوەتەوە و تێایدا سەریی هەلداوەو تا ئێستاش ئەم کێشانە بەردەوامەو هەر رۆژە خۆیی بە شێوەیەکی نوێ لە ناوچەکە دەبینێتەوە و هۆکاری قەیرانی ئەم ناوچەیە دەگەرێتەوە بۆ چەن هۆکار، یەکەم، بە هۆی گەمەی ئەکتەرە سیاسییە نێودەوڵەتی‌و ناوخۆییەکانەوە لە ناوچەکە، دووهەم بە هۆی ژێرخانی ئابووری ‌و بە تایبەتی بوونی زێری ڕەش واتە “نەوت” لە کۆنەوە چاوی وڵاتە زلهێزەکانی بەرەولای خۆیی ڕاکێشاوەوئەو وڵاتانە هەمیشە هەولی ئەوەیان داوە ناوچەکەو بە تایبەتی ئەو وڵاتانەی خاکەکەیان نەوتی زۆی هەیە، هەمیشە لە ژێر چاودێری خۆیاندا بێت ‌و وەک کولونییەکی نێو دەوڵەتی سەیری ئەم وڵاتانە دەکەن، بە تایبەتی وڵاتانی کەنداو کە نەوتی خاوی زۆرە و بە هۆی ئەو کێشەوگرفتانەی دروست دەکرێت هەمیشە شەڕو ئالوزی تێدایە، رۆژێک شتێک بە ناو “داعش” رۆژیکی دیکە ” ئەلقاعدە” و رۆژێکی دیکە “حەماس و حزب و ڵڵا و… کە هەموو ئەمانە بە پشتیوانی وڵاتە زڵهێز و ناوچەیەکان دروست دەکرین و پشتیوانیان لێدەکرێت و ئەمانە تەنها بۆ ئەوەیە کە وڵاتەکان قازانجی زیاتریان لەم ناوچە دەسکەوێت. وڵاتانێکیش وەک رژیمی ئیسلامی ئێران تەنها بۆ ئەوەی کێشە و شەڕ لە خۆیان دوور بخەنەوە و ئامانجی ئایینی خۆیان لە ناوچەکە بپیکن ساڵانە میلیاردها دۆلار بۆ ئەو دۆخەی رۆژهەڵاتی ناوین خەرج دەکەن و خەڵکی خۆشیان رۆژ لە گەڵ رۆژ هەژارتر و وڵاتەکەش کاوڵتر دەبێت و دەبێت ئەوە بڵێم کە ئێستا ئێران بەرەرو سومالی بوون دەروات و لەلایکی دیکەشەوە وڵاتە زڵهێزەکان چی چەک و چۆلی کونی هەیانە لە ناوچەکە بە نرخیکی گران دەفرۆشن و ئەم ناوچە بەرەو لێکترازان و لەناوچوونێکی ئەبەدیی دەچێت و بە هاتنی ڤایرۆسی کۆروناش دۆخەکە سەد قات خراپتر بوە و دەبێت.
کێشەیەکی گەورە و گرنگ کە لەم ناوچە بە هەلپسێردراوی ماوەتەوە کێشەی نەتەوەی کوردە کە وەک گەورەترین نەتەوە لە ناوچەکە بە زیاتر لە 40 میلیۆن کەسەوە تا ئێستاس خاوەن کیان و دەوڵەتی خۆی نییە و گەورەترین نەتەوەی جیهانە کە دەوڵەتی خۆیی نییە و ئەمەش یەکێکە لەو کێشانەی کە هەرگیز رێگە نادات ئەم ناوچە روویی ئاسایش بە خۆیەوە ببینێت.
رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، وەکوو بەشێک لە نیزامی نێونەتەوەیی، لە ژێر یاساو رێساکانیی جیهانیدایە. هەر چەن دوای شەڕی یەکەم ‌‌و بە تایبەتی دووی جیهانی، کولونیەکان نەمان، بەڵام هەروا کە لەسەرەوەش ئاماژەم پێکردوە، بە هۆیی بوونی نەوت‌ و دروستبوونی کیانێک بۆ یەهود “اسراییل” رۆژئاوا توانیویەتی سەیتەرەی خۆیی لە ناوچەکە بهێلێتەوە و وەک حاکمی یەکەمی ناوچەکە لە زۆر شوێن حوکم بکات …
“اسراییل”یش لە ساڵی ١٩٤٨ تا ساڵی ١٩٩٦ توانی ٦٥ میلیارد دۆلار یارمەتی لە ئەمریکا وەربگرێت ‌و ئەمەش دەتوانێت بۆ دروستکردنی دەوڵەت یارمەتیدەر بێت، هەرچەن بەو رادە یارمەتییە زۆرەی کە ئەمریکا کردویەتی، “اسراییل” هەرگیز گوێرایەلی تەواویی ئەمریکا نەبوە و زۆر جار بە بێ گویدان بە سیاسەتی ئەمریکا کاری خۆیی بردوەتە پێشەوە، بۆ نموونە هێرشی ئسراییل بۆ سەر بنکەو دامەزراوە ناوکیەکانی “اتمی” وڵاتی ئێراق ‌و درێژە بە دروستکردنی خانووسازی لە بەرزاییەکانی جەولان‌ و زۆر شتی دیکە، توانیویەتی بە شێوەیەک لە شێوەکان سەربەخۆیی خۆیی رابگرێت ‌و ئێستا وڵاتی ئیسرائیل بوە بە دەوڵەتێک کە خاوەنی زیاتر لە سەد کولاهەکی ناوکیە.
بەڵام دۆخەکە لە کوردستان هەر بەو شێوە کۆنەکەی خۆیی لە ناوچەکە ماوەتەوو تەنها کیانێکی نیمچە ئازادی هەیە کە ئەویش توشی کۆمەڵێکی زۆر کێشە و گرفتە و ووڵاتە زلهێزەکان وەک ئەمریکا گرنگی بەو دەسەڵاتە کوردیە نەداوە و نادەن، لە ١٦ی ئوکتوبر کاتێ عەرەب و رژیمی ئێران جارێکی دیکە هێرش دەکەنەوە سەر کوردستان ‌و بەشێکی زۆر لە خاکی کوردستان داگیر دەکەن، کورد نە تەنها دوستی نییە، بەڵکوو لە ناو ماڵی خۆشیدا چەن لەت‌ و کەرت کەرت بوە و زۆر با سانایی بەشێکی زۆر لە خاکی کوردستان بە تایبەتی شاری کەکوک کە بە دڵی کوردستان ناسراوە لە دەست دەدەدن کە شارەگی نەوتی کوردستانە‌و لەولاشەوە لە رۆژئاوای کوردستان شاری عەفرین لە دەست دەدەن کە ئەویش رێگای کوردستانە بۆ دەریای ئازاد، بەداخەوە نە کورد بە دەریای ئازاد گەیشت ‌و نەیتوانی کەرکوک رابگرێت، کورد نە تەنها وەک ئیسراییل نەیتوانی دەوڵتێک بۆ خۆیی دامەزرێنێت، بەڵکوو پاشەکشەی زۆریشی کرد لە داخوازییەکانی‌ خۆیی‌ ئەمەش بۆ چەندین فاکت دەگەرێتەوە کە گرنگترینیان نەبوونی پشتیوانیک وەک ئەمریکایە و ئەوەی وڵاتی ئەمریکا بۆ یەهودی کرد بە دڵنیائیەوە بۆ کوردستانی نەکردوە و ئەو گرنگیەی یەهود بۆ ئەمریکا هەیەتی کورد بۆ ئەو وڵاتەی نییە و ئیمە بە روونی رووداوەکانی کوردستانی رۆژئاوا و باشوورمان دیی کە ئامریکا چۆن پشتی چولکردین لە بەرامبەر وڵاتی تورکیە و ئێران و ئێراق و …
لە کوتاییدا دەبێ بلێم سیاسەتی دەرەوەی وڵاتە زلهێزەکان لە ناوچەکە تەنها دوو شت زیاتر رەچاو دەکات کە بریەتییە لە پاراستی ئیسراییل‌ و کونتروڵکردنی نەوت ‌و هەناردەکردنی ئەو لە ناو بازارەکانی جیهان ‌و کورد نە تەنها بۆ ئەوان گرنگ نییە، بەڵکوو تەنها بۆ کارتی گوشار بە دژی دەسەڵاتی ناوەند کەلکی لێ وەردەگرن و زۆر بە سانائیش پشتی بەر دەدەن، وەک ئەوەی لە کەرکوک ‌و عەفری روویاندا. لە راستییدا ئەگەر کورد بیتوانیبا شاری عەفرین و دەورەبەری رابگرێت و دەستی بە دەریای ئازاد بگات و هەروەها شاری کەرکووکی لە دەست نەدابا و ناوماڵی خۆیی رێکبخستبا و یەکدەست بهاتباێتە مەیدان ئەوا بە دڵنیائیەوە ئەمڕۆ کوردیش وەک هەموو نەتەوەکانی دیکە دەبوە خاوەن کیان و دەوڵەتی خۆیی.