هەڵەبجە، مەرگەساتێکی لە بیرنەکراو (یادێک لە قوربانیانی شاری هەڵەبجە کە لە مەمڵەکەتی ئازارو خۆێندا بوونە قوربانی قیزەونترین پیلانی ڕەشی داگیرکەران)

✍عەزیز ئاجیکەند

زستانی ڕەشی ساڵی  ١٣٦٦چەن ڕۆژی مابوو ماڵاوایی لە سروشتی جوانی دەشتی شارەزوور بکات کە بەداخەوە چەند پەڵەی رەش بالی بەسەر ئاسمانی دەشتی شارەزوردا کێشا و بێدەنگێکی قورس ناوچەکەی لەئامێز گرت. چەن چرکەیەک دواتر چەند فرۆکەیەکی هەڵگری گازی شیمیایی بەسەر شاری هەڵەبجەدا گرماندیان. بەم جۆرە و تەنیا لەو چەند چرکەساتەدا، هەڵەبجە بوو بە قوربانیی چەکە شیمیاییەکانی دەسکردی دەستی بەشەر و وەک قوربانیانی  ” هێــــرۆشیما و ناکازاکی ”  لەئاستی جیهاندا ناسروا و  وە ناوبانگی شارە خنکێندراوەکەی کوردوستانی بۆخۆی تۆمار کرد و هیچ خوداییەکیش نەهات بە هاورای لێقەوماوان و خنکێندراوەکانی ئەو شارە زامدارەوە…

بەرەبەیانی بوو، سێبەرەکان بە هێمنی لە داوێنی مانگی ڕەشەمەدا شۆڕدەبونەوە. هەڵەبجە، وەک دلی شار چاوەروانی دیداری ئەویندارانی دەکرد. خوڕەی ئاوی جۆگەکانی تەنیشت شەقامی سەرەکی شار بە هێواشی بەسەر پشتی شاردا رێگایان دەبری و تێکەل کلۆڵی سنووربڕ دەبوون. گەرەکەکانی شار هەموویان لە سەمای ژیاندا بوون و خوازیاری ئارامی، بەڵام سێبەری شوومی نەهامەتی شەڕی خۆێنمژەکان هێشتاکەش بەرۆکی وڵاتی بەرنەدابوو. بەرەبەیانی بوو چاوەکانی شار چەند فڕۆکەیەکی شەڕکەر لەسنووری ئاسمانی ڕەشەمەو خۆرەتاودا بەدیدەکەن. فڕۆکەشەرکەرەکانی دیکتاتۆرە خۆێنمژەکەی بەغدا دیواری بێدەنگی شار دەشکێنن و وەک میر غەزەب و نۆێنەری ترس و مەرگ لەئاسمانی ئەو بەیانییەی دەشتی شارەزووردا دەلورێنن. ئەوان بۆ فڕێدان و خستنەخوارەوەی بۆمبەکان ، خۆیان بۆناو  قووڵایی شار شۆرکردۆتەوە و پاشان دووکەلێکی سپی و زەرد وەک تۆڕی مەرگ و کارەسات جەستەی شار و شارۆمەندەکانی داپۆشی. به‌م جۆره‌ و تەنیا لە چەند چڕکەدا كاره‌ساتێكی ده‌ڵته‌زین خولقا كه‌ خه‌مێكی یەکجار قورسی خسته‌ سه‌ر دڵی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان .

ڕۆژەکانی ئاخری مانگی ڕەشەمە، ئه‌و ڕۆژانه‌ن كه‌ تێیاندا ڕه‌وتی ئێمه‌ش بێ خەسار نەبوو و زۆر زۆر بەداخەوە  لە گەڵ ئەو ڕووداوە دلتەزینەدا گوردانێک لە باشترین و پاکترین ڕۆڵەکانمان لە گوردانی شوانی کۆمەڵە لەدەست دا. روداوێک کە تێدا خوێنی سوور و گەشی هاوڕیانمان تێکەڵ بە خوێنی پینج هەزار هاووڵاتیی بێ تاوان لە هەڵەبجە کرد.  ڕێک سی و سێ ساڵ له‌وه‌ پێش، له‌ كاتێكدا كه‌ كۆمه‌ڵانی سته‌م لێكراوی خه‌ڵكی كوردستان چاوه‌ڕێی هاتنی گوڵ و سه‌وزه‌ڵانی و شنه‌ی بای به‌هاریان ده‌كرد، له‌ كاتێكدا ده‌شتی جوان و سه‌رسه‌وزی شاره‌زوور به‌رگی ره‌نگاوره‌نگی له‌به‌ر كردبوو و ئامێزی پڕ له‌ بۆن و به‌رامه‌ی بۆ نه‌ورۆز و ساڵی تازه‌ كردبووه‌، له‌ ئاوا ڕۆژێكدا، رق و قینی ئه‌ژدیهای حكومه‌تی به‌عس و دیكتاتۆره‌ خوێن رێژه‌كه‌ی بۆ له‌ناوبردنی به‌هار و گوڵ، شادی و خۆشی، مرۆڤ و په‌له‌وه‌ر، ئاسمانی شینی هه‌ڵه‌بجه‌ی بۆ هه‌میشه‌ ژاراوی كرد و گوڵاڵه‌ سووره‌كانی ده‌شتی شاره‌زووری ژاكاند و باڵنده‌كانی له‌ خوێندن لاڵ كرد و گریانی منداڵی ساوای بۆ هه‌میشه‌ له‌ گه‌رویدا به‌ند كرد. له‌ ئاوا ڕۆژێكدا بوو كه‌ دوو حكومه‌تی به‌عسی عيراق و كؤمارى ئیسلامی ئيران له‌ درێژه‌ی شه‌ڕی كۆنه‌په‌ره‌ستانه‌ی خۆیاندا هه‌ڵه‌بجه‌یان كرد به‌ گۆڕه‌پانی ئه‌و شه‌ڕه و زیاتر له‌ ٥ هه‌زار ژن و پیاو و پیر و لاوی ئه‌م ناوچه‌یه‌یان قه‌تڵ و عام  وبه‌ هه‌زاران كه‌سی دیكه‌شیان بریندار كرد و به‌و چه‌شنه ‌یه‌كێك له‌ دزێوترین لاپه‌ڕه‌كانی مێژووی پڕ له‌ سه‌ركوت و جه‌نایه‌تی خۆیان تۆمار كرد.

بەڵێ دۆا ڕۆژه‌كانی مانگی ره‌شه‌ممه‌ و نزیك بوونه‌وی به‌هاری ١٣٦٧ بوو. شه‌ڕی كۆنه‌په‌ره‌ستانه‌ی ئێران و عێراق ٨ ساڵی ره‌به‌ق درێژه‌ی كێشابوو. به‌ سه‌دان هه‌زار مرۆڤ له‌م شه‌ڕه‌ بێ ئاكام و كۆنه‌په‌ره‌ستانه‌دا كوژراو و بریندار و ملیۆنها كه‌س ئاواره‌ و ده‌ربه‌ده‌ر ببوون. ده‌سه‌ڵاتدارانی شه‌ڕخواز له‌ به‌غدا و تاران خوێن تێری نه‌كردبوون. ئه‌ژدیهای شه‌ڕ هه‌روا له‌ به‌ره‌كانی كاولكاری و ماڵوێرانیدا جه‌سته‌ی ئینسانه‌كانی هه‌ڵده‌لووشی. ناڕه‌زایه‌تی ده‌رهه‌ق به‌و شه‌ڕه‌ له‌ ئاستی ناوخۆ و ده‌ره‌كی ڕۆژ به‌ ڕۆژ په‌ره‌ی ده‌ستاند. ماندوویه‌تی به‌ جه‌سته‌ی زامداری سه‌ربازانی شه‌كه‌ت له‌ شه‌ڕ له‌ هه‌ردوو لا ڕۆژ به‌ ڕۆژ زیاتردەبوو.

رۆژی ٢٥ی مانگی ره‌شه‌مه‌ی ١٣٦٦ فڕۆكه‌‌ شه‌ڕكه‌ره‌كانی ئه‌رته‌شی عێراق بۆمب و ته‌قه‌مه‌نی ژه‌هراوییان له‌ فڕۆكه‌‌خانه‌ی كه‌ركوك و شوێنه‌كانی دیكه‌ هه‌ڵگرت و به‌ره‌و هه‌ڵه‌بجه‌‌ فڕین. فڕۆكه‌كانی مه‌رگ له‌ ده‌شتی سه‌رسه‌وزی شاره‌زوور نزیك بوونه‌وه‌ و شاری هه‌ڵه‌بجه‌‌ و ده‌ور و به‌ریان به‌ ئاگر و بۆمب و ژه‌هر داپڵۆسی. له‌ چه‌ند چركه‌ساتدا ٥ هه‌زار ئینسانی بێ تاوان به‌ تاك و به‌ كۆمه‌ڵ بوون به‌ قوربانی ده‌سه‌ڵات داراني  تارانوبه‌غدا. به‌م شێوه‌یه‌ ئه‌ژدیهای خؤێنمژی به‌عس به‌ بۆمباران كردن و رژاندنی ژه‌هری ئینسان كوژ، هه‌زاران ئینسانی سته‌ملێكراوی له‌ ژیان بێ بەری كرد و مۆری جینایه‌ت و دڕه‌ندیی به‌ له‌ش و جه‌سته‌ی هه‌زاران ئینسانی ئازار چێشتووی دیكه‌وه‌ به‌جێ هێشت. هه‌زاران دایك و باوكیان جه‌رگ سوتاو كرد و گه‌رمی خۆشه‌ویستی و ئه‌وینداری ئه‌وانیان له‌ هه‌زاران منداڵ زه‌وت كرد.

کــــــــۆمـــەڵــــە و برینێکی قوورس

دیارە کۆمەڵەش لەم رووداوە ، برینێکی یەکجار قورسی هەڵگرت و گوردانێک لە پێشمەرگەکانی خۆی لەدەسدا.  لەو ڕۆژانەدا و لە كاتێكدا كە گزنگی خۆری بەرەو بەهار بەستەڵەكی سەرمای زستانی بەرەو تواندنەوە دەبرد و سروشت بە هیوای لەبەر كردنی بەرگی بە گوڵ رازاوەی بەهاری بوو، هاوڕێیانی گوردانی شوان كە تا ئەو دەم دەیان شانۆ لە فیداكارییان لە مەیدانەكانی خەباتی سیاسی، كۆمەڵایەتی و نیزامیدا خولقاندبوو، نەخوازراو، كەوتنە نێو تەنوورەی ئاگری شەڕی كۆنەپەرەستانەی دوو ڕژیمی جینایەتكاری ئێران و عێراق و لە شەڕێكی داسەپێندراو و نابەرابەردا، بوونە قوربانی وسەربەرزانە گیانیانبەخت كرد.

ئەوەی بەسەر هاوڕێانی گوردانی شواندا هات

ڕاستییەکەی ئەوە بوو کە هاوڕێانی کـــۆمەڵە رۆژی (٢٥) ی رەشەممە، هەست بە جموجۆڵی تازەی بەرەكانی شەڕ دەکەن و دوای هەندێک ڕاپرسی و لێکدانەوەی باردۆخەکە و دەست پێ ڕاگەیشتن بە هەندیک زانیاری دروست لە چەندین سەرچاوەی گرنگ لە پشتەوەی بەرەکانی شەر بەو قەناعەتە دەگەن کە ئەگەری روودانی شەرێکی قورس لە ناوچەکە و لە نزیک بنکەکانی کۆمەڵە لە ئاوایی بیارە لە ئارا دایە . ئەوکات گوردانی شوان لە ئاوایی بیارە هەم  وەک پشتی جەبهە و هەم  وەک حەسانەوە جێگیر کرابوون .

پاش هەڵسەنگاندنی دۆخەکە و دلنیا بوون لە نائەمن بوونی ناوچەکە ، کۆمەڵەبریار دەدات ، پاشەکشە بە گوردانی شوان بکات و ئەوان لەو شوینە پڕ لە مەترسییە دوور بخاتەوە. بۆ جوڵاندنی هاوڕێانمان لە گوردانی شوان و ڕاگواستنی ئەوان بۆ شۆنێکی ئەمن وپاشەکشێ پێ کردنیان ، دوو رێگا لە بەردەم هاوڕیانی بریاردەر دا هەبوو. بە پێی لێکدانەوەکان رێگایەكیان بە ناوەڕاستی جەبهەكاندا تێپەردەبوو، كە ناوچەی كوێستانی سورێن بوو، بەڵام بەهۆی ئەوەی بە هێزی دوژمن تەنرا بوو، رێگەیەكی پڕ مەترسی دەهاتە بەرچاو. کەواتە دەبوایە بۆ پاراستنی هاورێانمان ژیرانە لەم پەیوەندییەدا بریار بدرێ. هەر ئەوكات هێزێكی حزبی دیموكرات بە رێنوێنی و هاوكاری هێزەكانی یەكێتی نیشتمانی توانیبویان لەو رێگەیەوە دەرباز بن.  هاوڕیانی ئێمە زۆر بەداخەوە  نەیان توانی بوو بەو شێوەیە دەربازبن .

رێگای دووهەمیش کە جێگای تێرامانی زیاتری هاورێانی بریاردەری کومەلە بوو ،  رێگای دەشتایی بوو، كە رێگای دەشتایی ئەگەرچی بە رواڵەت ئەمین تر دەكەوتە بەرچاو، بەڵام ئەویش لە بەردەم نووكی هێرشی هێزەكانی رژێمی ئێراندا دەبێ. هاوڕێیانی گوردانی شوان دوای لێکۆلینەوەی زۆرتر سەرەنجام بریار دەدەن رێگای دەشتایی هەلبژێرن و سەرەنجام بەرەو نیزیکترین ئاوایی  ( عەنەب )کە لە بەرەدەم مسیری هاتوچۆی هاوریانمان دا بوو دەکەونە رێ. هاوڕێانمان کاتێک دەگەنە ئاوایی ( عەنەب )  لە گەڵ کۆمەڵێک زانیاری ترو ئاگاداری تر رووبەروو دەبن .

زۆر بەداخەوە هاوریانمان ئاگادار دەبن کە هێرشێکی کوت و پڕ لە ڵایەن كۆماری ئیسلامی کراوە و  بەشێکی زۆر لە ناوچەکەیان خستۆتە ژێر رکێفی خۆێان  و بەداخەوە پردی سەرەكی رێگای پاشەكشە، كە سەید سادقی بە هەڵەبجەوە دەبەستەوە (واتە پردی زەڵم) خاپووركراوە. بە رووخانی ئەو پردە هاورێانمان رێگایەكیان نەدەما غەیری ئەوەی كە لە دەریاچەی دەربەندیخان بپەڕنەوە.

هێزێكی یەكجار زۆری ئەرتەشی عێراق لەو ناوچەیە بڵاوەی پێ كرابوو و هاوڕێیانی گوردانی شوان‌ پێشبینی دەكەن كە پردێكی كاتیی لە شوێنێكی چۆمی سیروانەوە لێبدرێ و ئەوانیش بتوانن كەڵكی لێوەربگرن.  هەر بۆیە رێگاكەی خۆیان درێژە دەدەن بەو هیوایەی كە رێگایەك بۆ پاشەكشێ بكرێتەوە.  بۆیە هاوڕیانی گوردانی شوان لە درێژەی مەسیری خۆیاندا روو لە شارۆچکەی سیروان دەکەن .  کە بەداخەوە لەوێش ئاگادار دەبن کە دەورووبەری ئەو شارۆچکەیەش شەری تییدایە و هێزەکانی کۆماری ئیسڵامی خۆێان گەیاندۆتە ئەوێ و لەو شارۆچکەیە جێگیر بوون . پاشان هاوڕیانمان ناچاردەبن بچنە ناو شارۆچکەکە و لەوێش بەنهێنی لە چەند ماڵدا خۆیان بشارنەوە تا دەرفەتێكی باشتر بۆ دەربازبوون بدۆزنەوە.

ئەو رۆژە تا ئێوارە دەمێننەوە و لە چەند ماڵدا خۆیان حەشار دەدەن، بەڵام ئەو مانەوەیان هاوكاتە لەگەڵ ئەوەی كە تەواوی ناوچەكە بۆمبارانی شیمایی دەكرێ و بەشێك لە گاز و ژەهرێك كە لەو ناوچەیە بڵاو ببۆوە، روو لە ناو شارۆچكەی سیروانیش دەكا و هاورێیانی ئێمەش ژاراوی دەبن، بەشێكیان بە تووندی و بەشێكیان بە سووكی.

پاشان لە درێژەدا لە لایەن كومیتەی ناوچەوەی سنەوە بە بێسیم پەیوەندییان پێوە دەكرێ و رێنوێنی دەكرێن بۆ ئەوەی كە بڕۆن بەرەو شوێنێك لە دەریاچەی دەربەندیخان تا لەوێەوە بە بەلەم بپەڕێنەوە، ئەو هاوڕێیانە بەهۆی ئەوەی كە لە ناوچەكەدا شەڕ بوو ناچار دەبن راوەستن تا ئێوارە كە تۆزیك هەوا تاریك بێت، بەرەو دەریاچە وەڕێكەون. رێگای شارۆچكەی سیروان تا دەگاتە ئەو شوێنەی كە قەرار بوو لەوێ كاری پەڕینەوەكەیان رێكبخرێ، نزیكەی دوو كاتژمێر دەبوو، بەڵام ئەوان لە بەر ئەوەی كە یەكەم بەو گازە ژەهراویی ببوون، دووهەمیش رێگاكە شارەزا نەبوون، ئەو رێگا دوو كاتژمێریەیان بە (٧) كاتژمێر تێپەڕ كرد و لە ئاكامدا نەیانتوانی خۆیان بگەیننە لێواری دەریاچەكە و ئەو شوێنەی كە بڕیار بوو بەلەمەكانی پشتیوانی‌ بڕۆنە شوێنی دیاریكراو.

لەو بەری دەریاچەكەوە گوردانێكی تری ناوچەی سنە و ژمارەیەك لە هاوڕێیانی پەیوەندییەكانی كۆمەڵە لە عێراق لە سەر لێواری ئاوەكە چووبوون بە هانایانەوە و هەوڵیاندابوو كە پێویستییەكانی دەربازبوونیان بۆ ئامادەكەن، هاوڕێیانی بەرپرس بڕیار دەدەن كە بەلەمێك بنێرنە ئەوبەر و كەسی شارەزاشیان لەگەڵ بێ تا بتوانن رێنوێنییان بكەن و بیانگەیننە لێواری دەریاچەكە و دەربازیان بكەن. تەنیا نزیكەی (٢٠) خولەك یان نیو سەعاتیان مەودا مابوو كە خۆیان بگەیننە سەر لێواری ئاوەكە، بەڵام بەهۆی تاریك بوونی كەش و هەوا، بۆیان نەدەدۆزرایەوە. (٥) پێشمەرگە لە بەلەمێكدا بەرەو ئەوبەری ئاوەكە رێكەوتبوون، بەڵام لەو مەودایەدا هێزەكانی كۆماری ئیسلامی خۆیان گەیاندبووە لێواری دەریاچەكە و ئاگاداری نزیكبوونەوەی ئەو بەلەمە دەبنەوە.

پێش ئەوەی كە بەلەم بگاتە قەراغ ئاوەكە، تەقەی لێدەكەن و (٤) هاورێی سەرنشینی بەلەمەكە گیان بەخت دەكەن و یەك كەسیان بە دیل دەگیرێ. كاتێك روون دەبێتەوە كە كاری ئەو بەلەمە بە ئاكام نەگەیشتووە و ئیمكانی ئەوەی كە هاورێیان خۆیان بگەیەننە قەراغ ئاوەكە، دیسان هەوڵدەدەن جاریكی دیكە رێنوێنییان بكەن و لە رێگای بێسیمەوە ئامادەیان بكەن بۆ ئەوەی كە خۆیان بگەیەننە شوێنێكی تر لە قەراغ ئاو، (١٠) بەلەم لەمبەر ئاوەوە بۆ عەمەلیاتی پەڕینەوەیان ئامادە كرابوو. هێزی یارمەتیدەر ئامادە ببوو تا بە تەقەكردن رێگای پەرینەوەی هاوڕێیان خۆشكات، لەوكاتەدا  هاوڕێ شۆکێ خێرئابادی فەرماندەی گوردانی شوان بە بێسیم فەرماندەی هێزەكانی كۆمەڵە، لەوبەری ئاو ئاگادار دەكاتەوە كە بەشێك لە هێزەكانمان لەگەڵ دوژمن دەرگیر بوون. ئەو دەرگیرییە ماوەیەك بەردەوام دەبێ، دوای ماوەی نیو سەعاتێك، رەنگە كەمتر یان زۆرتر، پەیوەندی لەگەڵ فەرماندەی گوردان دەپچڕێ. بەمجۆرەیە كە ئیتر ئاخرین وتەكانی هاوڕێیانی فەرماندەی ئەمبەر و ئەوبەر بەیەكەوە هاتوچۆ دەكات و دوای ئەوە ئیتر هیچ پەیوەندییەك بە گوردانی شوانەوە نامێنێ.

رووداوەكان كەم كەم و بە پێی زەمان روون بوونەوە. هاوڕێیانی گوردانی شوان كە ناتوانن بگەنە سەر لێواری دەریاچەكە‌و شەو دەبێ و بە تاریكی رێگا ون دەكەن. لە ناو زۆنگئاوەكانی ئەو ناوچەیەدا خۆیان حەشار دەدەن و لەبەر ئەوەی بەشێكی زۆریان ژەهراویی دەبن و توانای شەڕ كردنیان زۆر كەم دەبێتەوە، هێزەكانی رژێمیش دەزانن كە بەلەمێكی كۆمەڵە پەڕیوەتەوە بۆ ئەوبەر خەریكی بەرنامەیەكە، بەوچەشنە دەزانن كە دەبێ واحیدێكی پێشمەرگەی كومەڵە ‌لەو ناوچەیەدا گیری خواردبێ، بۆیە هێزێكی یەكجار زۆری بۆ كۆدەكەنەوە و شوێنەكە بە تەواوەتی گەمارۆدەدەن.

هاورێیانی گوردانی شوان زۆر دلێرانە خۆڕاگریی دەكەن و تا ئاخرین فیشەكەكانیان و تا دووایین هەناسەكانیان كۆڵ نادەن بە دوژمن و  مەگەر ئەوانەی كە بریندار بوون و ئیتر هیچ توانای شەڕ كردنیان نەمابوو.بە داخەوە  (١٢) كەس لە هاوڕێیانی گوردانی شوان بە دیل دەگیرێن و بە برینداری دەبردرێنەوە شاری سنە و دوای ئەشكەنجە و ئازارێكی زۆر لە سێدارە دەدرێن. دواتر دوو هاورێیش لە ناوچەكە دەرباز دەبن و ماوەیەك دواتر خۆیان دەگەیێننە ریزەكانی كۆمەڵە و بەداخەوە باقی هاوڕێیان لە مەیدانی شەڕەكەدا گیانی ئازیزیان بەخت دەكەن.

دواجارو لە مەودایەكی تردا كە ناوچەكە ئارام بووەوە، تەرمەكانیان راگواستران بۆ شوێنێكی تایبەت بە گیانبەخت كردووانی كۆمەڵە كە لە سلێمانی تەرتیب كرابوو.

هاوڕێیانی گوردانی شوان بەدرێژایی شەڕی ئێران و عێراق زۆر هەوڵیاندا، بۆ ئەوەی كە خۆیان لە ئاگری ئەو شەڕە بپارێزن مەیدانەكانی شەڕ كێشرابووە كوردستان و كومەڵە هەوڵی دەدا بۆ ئەوەی كە شەڕی خۆیان لەگەڵ رژێمی كۆماری ئیسلامی سەربەخۆ لەو شەڕە بەڕێوەبەرن، بۆیە بەپێچەوانەی مەیلی هاوڕێیان بەداخەوە ئەمجارە لەو شوێنە كەوتنە داوی شەڕی ئێران و عێراق.بۆیە بەم شێوە دڵتەزێنە  هاوڕێیانی گۆردانی هەمیشە زییندووی شوان گیانی خۆیان لە پێناو ژیانێكی باشتر بۆ خەڵكی کرێکار و چەوساوە و زەحمەتكێش بەخت دەكەن.بەڵام ئەمە كارەساتێك نەبوو هەر بە تەنیا بۆ كومەڵە‌، بەڵكوو كارەساتێك بوو كە بە هەزاران ئینسانی دیكەش گیانیان تێیدا لەدەستدابوو. بەمجۆرە خوێنی تێكۆشەرانی كۆمەڵەش تێكەڵ بە خوێنی زیاتر لە پێنج هەزار کەس لە خەڵكی لێقەوماوی هەڵەبجە و دەشتی شارەزوور بوو.له‌و كاره‌ساته‌دا، سه‌رجه‌م ٦٩ كه‌س له‌ ئازیزترین هاوسه‌نگه‌رانمان گیانیان به‌خت كرد. ئه‌و هاوڕێیانه‌ له‌ زومره‌ی لایه‌قترین ئه‌ندامان و كاده‌ركانی پێشڕه‌وی كۆمه‌ڵه‌ بوون كه‌ له‌ جه‌ره‌یانی شۆڕشی ساڵی ١٣٥٧ و یان ساڵه‌كانی پێشتر هاتبوونه‌ ناو گۆڕه‌پانی خه‌باته‌وه‌ و به‌ دڵێكی پڕ له‌ خۆشه‌ویستی‌ بۆ ئامانجی ڕزگاری كرێكاران و بێبه‌شان گیانی ئازیزیان به‌خت كرد.

ناوی گوردانی شوان له‌ناو بزووتنه‌وه‌ی شۆڕگێڕانه‌ی خه‌ڵكی كوردستان و چالاكیه‌كانی كۆمه‌ڵه‌دا‌ هه‌تا به‌مڕۆ، وه‌بیرهێنه‌ره‌وه‌ی بوێری و خه‌باتكاری بووه‌ و ده‌شبێ. ڕێباز و ڕه‌وشت و هه‌ڵسووكه‌وتی سه‌میمانه‌ و شۆڕشگێڕانه و گیانبازی و خه‌باتی لێبڕاوانه‌ی ئه‌م گوردانه‌ ڕه‌زمه‌نده‌یه‌ی كۆمه‌ڵه‌، له‌ مێژووی بزووتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕانه‌ی كوردستاندا جێكه‌وتووه‌. له‌ ٣٣ هەمین ساڵیادی گیان به‌خت كردنی ئه‌م هاوڕێیانه‌، یاد و بیره‌وه‌ریی هه‌ر هه‌موویان وێڕای دووباره‌ كردنه‌وه‌ی په‌یمانی پێبه‌ند بوون به‌ ئامانجه‌كانیان  و یادی هه‌موو گیانبه‌خت كردووانی ڕێگای ئازادی و سۆسیالیسم به‌رز ڕاده‌گرین. له‌و ڕۆژه‌دا، بۆ جارێكی دیكه‌ سڵاو و دروود ده‌نێرین بۆ بنه‌ماڵه‌ و كه‌س وكاری ئه‌م هاوڕێیانه‌ كه‌ له‌ ماوه‌ی ئه‌و ساڵانه‌دا به‌ تاقه‌ت هێنانیان له‌ به‌رامبه‌ر ژانی له‌ده‌ست دانی ڕۆڵه‌كانیان، بوونه‌ته‌ مایه‌ی دڵگه‌رمی و هۆمێد‌واریی زیاتری ئێمه‌ بۆ خه‌بات و درێژه‌دانی ڕێگای ئازیزانیان.

دیاری کردنی رۆژی شەهیدانی کـــۆمـــەڵـــە ، لە ڵایەن کـــۆمـــەڵـــەوە

هەموو ساڵێك لە رۆژی٢٧ ی رەشەمەدا  ڕێكخستنەكانی كۆمەڵە لەناوەوە‌و دەرەوەی كوردستان رێز لەیادی ئازیزی پۆلێك لە كادر و پێشمەرگەكانی كۆمەڵە دەگرن كە لەم رۆژەدا لە شەڕێكی نابەرابەر گیانیان بەختكرد.

لەم رۆژەدا گوردانی بەناوبانگی شوان، لە شەڕێكی نابەرانبەر و بە هۆی بەركەوتنی گازی شیمیایی، لە قەراغی چەمی سیروان لە ساڵی ١٣٦٦ هەتاویی، شەهید كران. دواتر ئەو ڕۆژە بە هۆی زۆریی ژمارەی گیانبەختكردوان‌و، بە هۆی دەور‌و نەقشێك كە گوردانی شوان لە بزوتنەوەی رزگاریخوازی كوردستان‌و كۆمەڵە هەیبوو، وەك ڕۆژی شەهیدانی كۆمەڵە ناودێر كرا…

ڕۆژی شەهیدانی كۆمەڵە بۆ ئێمە ڕۆژی ماتەمین و ڕەشپۆشی نییە، بە پێچەوانە، رۆژی پەیمان تازەكردنەوەیە لەگەڵ هەموو گیانبەختكردوانی كۆمەڵە، ڕۆژی ڕیزگرتنە لە خەبات و فیداكاری ژنان و پیاوانێك كە لە دەورەیەكی مێژووییدا بە هەوڵ‌و تێكۆشانی خۆیان ناوەرۆكێكی نوێ و دادپەروەرانەیان هێنایە ناو بزوتنەوەی كوردستان. ڕۆژی وەبیرهێنانەوەی ئەو ڕەوشت و رەفتارە شۆڕشگێرانەن كە مانایەكی پڕاوپڕ ئینسانی و پڕ لە خۆشەویستییان هێنایە ناو پێوەندیی خەڵك و پێشمەرگە.

شكۆدار بێت 27ی رەشەمە رۆژی گیان بەختكردوانی كۆمەڵە

سەركەوتوو بێ بزاوتی رزگاریخواز و یەكسانیخوازی كوردستان

سڵاو لە بنەماڵەی سەربەرزی شەهیدان