سیستەمی پاوانخوازی کۆماری ئیسلامی ئێران و سەرکوتکردنی چالاکانی مەدەنی لە کوردستان…!
کۆماری ئیسلامی ئێران لە ساڵی ١٣٥٧ وە و لە کاتی دامەزراندنیەوە، هەمیشە وەک یەکێک لە سیستمە تۆتالیتاری و پاوانخوازەکان ناسراوە. ئەم سیستەمە لەسەر بنەمای ئایدۆلۆژیای ولایەت ئەلفەقیح (ولایت فقیه) و چڕبوونەوەی دەسەڵات لە دەستی سەرکردەیەکدا دامەزراوە و هەموو لایەنەکانی ژیانی کۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابووری و کولتووری خستووەتە ژێر دەسەڵاتی خۆیەوە. پێکهاتەی ئایدیۆلۆژی و بێ لێپرسینەوەی ئەم دەسەڵاتە وایکردووە سەرکوتکردنی ئازادییە تاکەکەسییەکان و کۆمەڵایەتییەکان، کۆنترۆڵکردنی توند بەسەر کۆمەڵگەی مەدەنی و پێشگرتن لە هەر چالاکیەکی سەربەخۆ، ببێتە ئامرازی سەرەکی مانەوەی.
ئەم سیاسەتە سەرکوتگەرانە بە تایبەتی لە ناوچە قەومی-نەتەوەییەکانی وەک کوردستانی ڕۆژهەڵاتدا چڕتر بووەتەوە. کوردستان بە مێژوویەکی دوورودرێژی خەباتی شوناس و داخوازی مەدەنی و بەرگری لە مافە نەتەوەییەکان، هەمیشە یەکێک لە ئامانجە سەرەکییەکانی سیاسەتی هەڵاواردن و سەرکوتگەرانەی کۆماری ئیسلامی بووە. خەڵکی کوردستان، جگە لە بەرگەگرتنی فشاری گشتی، دووبەرەی جیاکاریی ئایینی، نەتەوەیی، فەرهەنگی و ئابووریش ڕووبەڕووی یەکتر دەبنەوە.
چالاکانی مەدەنی کوردستان کە هەوڵی بەدیهێنانی دادپەروەری کۆمەڵایەتی و داکۆکی لە مافەکانی مرۆڤ و پاراستنی شوناسی کولتووری و زمانەوانی خۆیان دەدەن، بەردەوام دەبنە ئامانجی هێرش و گوشاری توندی دەزگای ئەمنی. هێزە ئەمنییەکانی کۆماری ئیسلامی ئەم چالاکانە بە تۆمەتی “کردەوە دژی ئاسایشی نەتەوەیی”، “پڕوپاگەندە دژی نیزام”، یان “ئەندامبوون لە گرووپەکانی دوژمن” دەسبەسەر دەکەن. زۆرێک لەو دەستگیرکردنانە بە ئارەزووی خۆیان و بەبێ ڕێوشوێنی پێویست ئەنجام دەدرێن. زۆرجار دەستگیرکراوەکان ڕێگەیان پێنادرێت دەستیان بە پارێزەر و دادگاییکردنی دادپەروەرانە بگات و خێزانەکانیان لەژێر فشاری دەروونیشدان. لە چەند هەفتەی ڕابردوودا، شاهیدی شەپۆلێکی نوێی دەستبەسەرکردنی چالاکانی مەدەنی و ژینگەپارێزی لە شارە جۆربەجۆرەکانی کوردستان بووین. ئەم دەستبەسەرکردنانە کە هاوکات لەگەڵ گوشارە ئەمنییەکان و هەڕەشەی بەردەوام ئەنجام دەدرێن، بەشێکن لە ستراتێژی ڕێژیم بۆ کۆنترۆڵکردنی کۆمەڵگا و پێشگرتن لە تەشەنەسەندنی چالاکییە مەدەنییەکان.
سەرکوتی بەربڵاو لە کوردستان کاریگەری قوڵ و ماڵوێرانکەری لەسەر کۆمەڵگەی ناوخۆیی بەجێهێشتووە. ئەم سیاسەتانە هەژاری و کۆچی زۆرەملێی زیاد کردووە و هیوا بۆ داهاتوو کەم کردووەتەوە. بەڵام ئەم فشارانە نەیانتوانیوە ڕۆحی خۆڕاگریی خەڵکی کوردستان بکوژێننەوە. سەرەڕای تێچووی قورس، نەوەی گەنجی کوردستان بەردەوامە لە چالاکییە مەدەنی و سیاسییەکان. خۆڕاگری لە دژی سیاسەتەکانی کۆماری ئیسلامی بۆتە هێمای هەوڵدان بۆ گەیشتن بە ئازادی و دادپەروەری.
لە کاتێکدا کە پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە کوردستان بەربڵاوە، وەڵامی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ ئەم کارانە سنووردار بووە. ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی مافی مرۆڤ، وەک ڕێکخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی و مافی مرۆڤ، چەندین جار ئەو کارانەیان شەرمەزار کردووە، بەڵام ئەم ئیدانەکردنانە نەبووەتە هۆی ئەوەی کە ڕێوشوێنی کردەیی و کاریگەر بۆ ڕاگرتنی پرۆسەی سەرکوتکردن بگیرێتەبەر. پێویستە کۆمەڵگای نێودەوڵەتی و بە تایبەت وڵاتانی بەرگریکار لە مافی مرۆڤ، سیاسەتی یەکلاکەرەوەتر بەرامبەر بە کۆماری ئیسلامی بگرنەبەر. جێبەجێکردنی سزای ئامانجدار بەرامبەر بە بەرپرسانی بەرپرسیار، فشاری دیپلۆماسی و پشتیوانی لە دامەزراوە ناوخۆییەکانی مافی مرۆڤ، لەو ڕێوشوێنانەن کە دەتوانن کاریگەر بن لە وەستاندنی سەرکوتکردن.
سەرکوتکردنی چالاکانی مەدەنی لە کوردستان نموونەیەکی ڕوونی سروشتی تۆتالیتاری و سەرکوتگەرانەی کۆماری ئیسلامییە. کەڵک وەرگرتن لە ئێعدام و دەستبەسەرکردن و گوشاری بەرفراوان بۆ سەر کۆمەڵگا، ترسی ڕژیم لە هەر جۆرە دژایەتییەک یان داواکارییەکی جەماوەری نیشان دەدات. سەرەڕای هەموو ئەم فشارانە، خەڵکی کوردستان بەردەوامن لە تێکۆشان بۆ دادپەروەری و ئازادی و مافی مرۆڤ. ئەم ڕێگا سەختە پێویستی بە هاودەنگی ناوخۆیی و پشتیوانی فراوانترە لەلایەن کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤەوە.
